Với trên 600 triệu người tiêu dùng, tổng GDP trên 1.300 tỷ USD, ASEAN được xem là khu vực phát triển năng động nhất thế giới. Hiện nay, các nước ASEAN là đối tác đứng thứ 2 cung cấp hàng hóa cho Việt Nam và là thị trường XK lớn thứ 3 của Việt Nam (số liệu của Bộ Tài chính cung cấp tại Tọa đàm “Biểu thuế NK ưu đãi đặc biệt của Việt Nam để thực hiện Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN giai đoạn 2015 - 2018 và cơ hội cho DN” được Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam tổ chức ngày 15/7/2015 tại Hà Nội).

Hiệp định thương mại tự do hàng hóa ASEAN (Hiệp định ATIGA) là hiệp định toàn diện đầu tiên của ASEAN, điều chỉnh toàn bộ thương mại hàng hóa trong nội khối. Theo lộ trình, cuối năm 2014, Việt Nam đã cắt giảm 72% tổng Biểu thuế XNK xuống thuế suất 0%. Nối tiếp nỗ lực trên, từ 1/1/2015 Việt Nam điều chỉnh thêm 1.706 dòng thuế (khoảng 18% tổng số dòng thuế) xuống 0%, số còn lại (gồm 687 dòng thuế, chiếm 7% biểu thuế) sẽ được điều chỉnh xuống 0% vào năm 2018.

Cùng với quá trình hội nhập, việc đưa 72% số dòng thuế cắt giảm xuống 0% đã tác động mạnh dẫn tới việc gia tăng kim ngạch NK và xu hướng dịch chuyển thương mại sang các nước ASEAN. Tự do hóa thương mại theo Hiệp định ATIGA đem đến nhiều cơ hội cho các DN trong nước NK nguyên liệu, thiết bị máy móc… Cùng với đó, Việt Nam có cơ hội thu hút đầu tư, đào tạo nhân lực, đổi mới công nghệ để tái cơ cấu DN và nền kinh tế.

Tuy vậy, Hiệp định ATIGA mang đến thách thức khi năng lực cạnh tranh của DN chưa cao, khu vực tư nhân đã phát triển song quy mô còn nhỏ; nhiều hạn chế về năng lực tài chính và công nghệ. Các ngành sản xuất trong nước phải đối mặt với sức ép cạnh tranh về chất lượng và giá cả của hàng NK.

Giải pháp của VietinBank

VietinBank luôn chủ động dành tối đa nguồn lực để hỗ trợ các DN XNK, đặc biệt là các DN XNK với thị trường ASEAN. Hệ thống mạng lưới VietinBank với 149 chi nhánh và gần 1.000 điểm giao dịch trong nước; 1 Văn phòng đại diện tại Myanmar, 1 Ngân hàng con tại Lào và 2 chi nhánh tại Đức đã cung cấp các sản phẩm, dịch vụ đến với từng DN trong đó có các sản phẩm chuyên biệt như: Thu thuế cho Ngân sách Nhà nước (NSNN), chương trình tín dụng tài trợ cho hoạt động XNK, thanh toán quốc tế…

Hiện VietinBank đang quản lý 136 tài khoản của Kho bạc Nhà nước (KBNN), trong đó phải kể đến các KBNN tại các tỉnh/thành phố trọng yếu về thu NSNN như: Hà Nội, TP. HCM, Đà Nẵng, Hải Phòng, Quảng Ninh với doanh số nộp NSNN của các DN qua hệ thống VietinBank chiếm khoảng 40% tổng doanh số thu NSNN toàn quốc. Doanh số thanh toán thuế XNK tại VietinBank trung bình khoảng 70.000 tỷ đồng/năm, tổng số món thanh toán thuế XNK trung bình khoảng gần 300.000 món/năm (tính riêng 6 tháng đầu năm 2015, doanh số thu thuế XNK trực tuyến đạt 57.464 tỷ đồng với 306.584 giao dịch).

Đồng hành cùng DN XNK, ngay thời điểm Việt Nam ký kết Hiệp định ATIGA, VietinBank đã ban hành hàng loạt các chính sách cũng như sản phẩm, dịch vụ để phục vụ cho nhóm khách hàng XNK vào thị trường ASEAN. Chính sách này đã triển khai có hiệu quả và hỗ trợ phần nào về tài chính, tạo nguồn vốn cho các DN mở rộng sản xuất, nâng cao năng lực tài chính. Chương trình tín dụng ưu đãi dành cho các DN XNK (bao gồm cả khách hàng hiện hữu và khách hàng mới) như: Chương trình “Chung sức vươn xa cùng KHDN XNK”; “Tiếp sức thành công”; “Kết nối khách hàng tiềm năng”; “Ưu đãi lãi suất kỳ hạn dưới 1 tháng”; “VietinBank - nơi gửi trọn niềm tin”…

Các chương trình này mang đến lãi suất ưu đãi hấp dẫn cho DN với mức lãi suất thấp hơn từ 1% đến 4% so với mức lãi suất cho vay thông thường. Không chỉ ưu đãi lãi suất, VietinBank còn chủ trương áp dụng cơ chế, điều kiện thông thoáng để thu hút khách hàng mới tiềm năng, giúp DN XNK tiếp cận vốn vay ngân hàng được dễ dàng, thuận tiện. Ngoài ra, khi sử dụng các chương trình này của VietinBank, các doanh nghiệp còn được miễn/giảm phí và giá các sản phẩm bán chéo như: Phí thanh toán, phí bảo hiểm, ngân hàng điện tử… Chính vì vậy, các chương trình đã thực sự tạo ra những cú hích lớn góp phần vào tăng trưởng năng lực tài chính và sản xuất kinh doanh đối với DN XNK.

Bên cạnh đó, VietinBank xây dựng các sản phẩm tín dụng dành cho từng ngành nghề chuyên biệt như: Sản phẩm cho vay làng nghề truyền thống, cho vay tín chấp trên cơ sở quản lý dòng tiền từ các hợp đồng xuất khẩu; bao thanh toán xuất khẩu, chuỗi thủy sản, nông nghiệp nhằm hỗ trợ tài chính cho các DN xuất khẩu với thủ tục nhanh gọn, tài sản bảo đảm là chính hàng hóa luân chuyển hay các khoản phải thu của DN.

Ngoài sản phẩm tín dụng, VietinBank đã, đang và tiếp tục phối hợp với Tổng cục Hải quan triển khai sản phẩm Bảo lãnh thuế điện tử. Đây là sản phẩm hỗ trợ DN chưa đủ nguồn tài chính tại thời điểm thông quan có thể nhanh chóng nhận hàng và tiêu thụ sản phẩm.

Thời gian tới, VietinBank sẽ nghiên cứu hàng loạt gói sản phẩm dành cho DN XNK các mặt hàng có thế mạnh vào thị trường ASEAN như: Gói sản phẩm dành cho DN dệt may, da giày… và đưa ra các chương trình ưu đãi hơn cho DN XNK tại thị trường ASEAN.