Phóng viên Thời báo Kinh tế Việt Nam đã phỏng vấn ông Thọ về vấn đề này.

Để tham gia vào quá trình “tăng trưởng xanh”, VietinBank đã thực hiện các công việc, giải pháp như thế nào thưa ông?

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã có Chỉ thị số 03/CT-NHNN về thúc đẩy tăng trưởng tín dụng xanh và quản lý rủi ro môi trường, xã hội trong hoạt động cấp tín dụng. Theo đó từ năm 2015, hoạt động cấp tín dụng cần chú trọng đến bảo vệ môi trường; nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên, năng lượng; cải thiện chất lượng môi trường và bảo vệ sức khỏe con người, đảm bảo phát triển bền vững.

VietinBank đã ban hành kế hoạch hành động với nội dung rất cụ thể:

Thứ nhất: VietinBank xây dựng định hướng phát triển “NH xanh” thông qua ban hành quyết định thành lập Ban Triển khai đề án; hoàn thiện cơ chế chính sách phù hợp để hướng tới các mục tiêu: Rà soát/cập nhật các nội dung của chính sách về quản lý môi trường - xã hội trong hoạt động cấp tín dụng cho phù hợp với mô hình mới của VietinBank; xây dựng định hướng tín dụng hàng năm, trong đó có nội dung về quản lý môi trường; xây dựng hướng dẫn thẩm định môi trường - xã hội trong hoạt động cấp tín dụng.

Thứ hai: VietinBank tăng cường năng lực cho cán bộ, nhân viên trong thực hiện “NH - tín dụng xanh” với những bước đi cụ thể thông qua tổ chức đào tạo, tuyên truyền, phổ biến nhằm nâng cao nhận thức về hoạt động “NH - tín dụng xanh”; nâng cao ý thức sử dụng hiệu quả, tiết kiệm năng lượng, các nguồn tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường.

Trong khuôn khổ thỏa thuận hợp tác giữa VietinBank và Công ty Tài chính quốc tế (IFC) ở lĩnh vực tài trợ hiệu quả năng lượng, IFC hỗ trợ VietinBank xây dựng chiến lược tài trợ năng lượng hiệu quả, phối hợp với nhóm chuyên trách tại VietinBank tổ chức đào tạo nghiệp vụ thẩm định, cho vay dự án tiết kiệm năng lượng hiệu quả; nhận diện dự án; xây dựng sản phẩm tài trợ tiết kiệm năng lượng tại VietinBank, xây dựng và quảng bá hình ảnh “NH xanh”.

Ngoài ra, VietinBank chủ động tiếp cận nguồn vốn quốc tế xanh thông qua các đầu mối, hoặc tiếp cận trực tiếp các định chế tài chính (Ngân hàng Thế giới WB, Ngân hàng phát triển Châu Á ADB, Ngân hàng đầu tư Châu Âu EIB… hoặc tổ chức phi Chính phủ. Chúng tôi cũng công bố các chương trình cho vay lĩnh vực tiết kiệm năng lượng và tích cực tìm kiếm khách hàng phù hợp.

Thứ ba: VietinBank xây dựng giải pháp thúc đẩy sản phẩm “NH - tín dụng xanh”, hỗ trợ các DN thực hiện tăng trưởng xanh; khuyến khích tập trung nguồn vốn tín dụng NH cho các dự án, phương án kinh doanh, đầu tư cho các ngành/lĩnh vực giảm thiểu và thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển các dịch vụ NH hiện đại, sử dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường.

Là NH có dư nợ hàng đầu hệ thống đối với nền kinh tế, VietinBank có đưa “bảo vệ môi trường” như là yếu tố để xem xét cấp tín dụng hoặc coi đó là tiêu chí tham khảo nhưng đi kèm chính sách khuyến khích đối với chủ các dự án?

Năm 2011, VietinBank ban hành chính sách môi trường - xã hội trong hoạt động cấp tín dụng. Theo đó, VietinBank quy định việc đánh giá tác động của phương án, dự án đến môi trường - xã hội; đưa ra giải pháp khắc phục nhằm hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Theo quy trình thẩm định của VietinBank hiện hành, NH cấp tín dụng phải đánh giá tác động của dự án đến môi trường - xã hội, thẩm định yếu tố rủi ro về môi trường và an sinh xã hội của dự án trước khi cấp tín dụng, kiểm tra hồ sơ xin vay vốn phải có bản đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt; loại trừ hoặc hạn chế cấp tín dụng đối với các dự án có khả năng ảnh hưởng lớn và nghiêm trọng đến môi trường - xã hội.

Từ kết quả đánh giá tác động của dự án đến môi trường - xã hội, NH cấp tín dụng phải đưa ra các biện pháp quản lý đối với dự án. Tác động và ảnh hưởng của dự án đến môi trường, xã hội càng cao thì biện pháp quản lý càng chặt chẽ và yêu cầu khách hàng phải có biện pháp xử lý, khắc phục các vấn đề ảnh hưởng đến môi trường - xã hội.

Tôi cho rằng: Việc kiểm soát chặt ngay từ khâu thẩm định tín dụng, hạn chế cấp tín dụng cho các dự án tác động xấu đến môi trường - xã hội góp phần hạn chế những rủi ro về mặt môi trường - xã hội. Đồng thời cũng có tác dụng khuyến khích DN hướng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh sạch và an toàn hơn.

Vừa qua, một số dự án do ô nhiễm môi trường phải tạm ngừng hoạt động để lại rủi ro cho một số NH. Ông nói gì về vấn đề quản trị rủi ro môi trường sau khi cấp tín dụng?

Các vấn đề môi trường phát sinh từ các hoạt động sản xuất kinh doanh của DN rất có thể khiến cho DN phải chịu những tổn thất về tài chính, nguy cơ mất uy tín, giảm giá trị thương hiệu của DN.

Tất cả những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến DN mà còn tác động xấu đến cả các định chế tài chính đang là chủ nợ của DN. Hậu quả là DN sẽ phát sinh nợ xấu, đồng thời uy tín các tổ chức tín dụng liên quan cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Để phòng tránh các rủi ro khi cấp tín dụng cho các dự án không đảm bảo yêu cầu bảo vệ môi trường, VietinBank đã đưa công tác quản lý rủi ro về môi trường - xã hội vào hoạt động thẩm định đầu tư, cấp tín dụng. Bên cạnh đó, VietinBank cải thiện danh mục đầu tư, cấp tín dụng thông qua đánh giá hệ thống rủi ro môi trường - xã hội trong quy trình thẩm định đầu tư hay tín dụng. Ngoài ra, chúng tôi thường xuyên, định kỳ kiểm tra giám sát việc quản lý rủi ro môi trường - xã hội đối với khoản tín dụng đã cấp cho khách hàng. Điều này giúp VietinBank có cơ hội phát triển sản phẩm, dịch vụ mới như tài trợ năng lượng tái tạo, tài trợ tiết kiệm năng lượng, tài trợ các quy trình và công nghệ sản xuất sạch hơn…

Anh Thơ - Thời báo Kinh tế Việt Nam