Theo đó các NHTM đang là chủ nợ nay có thể trở thành cổ đông trong các DN đã từng là khách hàng của mình để tham gia cơ cấu hoạt động công ty đã vay vốn nhưng không có khả năng thanh toán số nợ vay.
ACB đang có những cổ phần vốn góp ở các cảng lớn của đất nước do quá trình Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) sử dụng vốn vay kém hiệu quả nên ACB đã phải bước vào sở hữu cổ phần trong một số công ty thành viên của Vinalines. “Chuyển nợ xấu thành vốn góp là một trong những giải pháp xử lý nợ xấu, những khoản nợ xấu chuyển đổi thành vốn góp ở Vinalines không nhiều và nó chỉ có tính hoàn cảnh” – ông Nguyễn Thanh Toại, Phó tổng giám đốc ACB nói.
Thực tế đã có những trường hợp như Công ty thủy sản Bình An, Công ty thủy sản Phương Nam… trước đây đã được SHB chuyển đổi nợ xấu thành vốn góp và các NHTM cho vay những công ty đã bước vào tái cơ cấu nợ, hỗ trợ DN phục hồi sản xuất kinh doanh. Gần đây người ta bắt đầu quan tâm đến số nợ của 16 NHTM trong Công ty Hoàng Anh Gia Lai đã vay cần phải được cơ cấu lại nợ để cứu lấy một DN lớn của đất nước. Việc các NHTM tham gia cơ cấu nợ cho Hoàng Anh Gia Lai cũng là tự cứu chính mình để vốn tài trợ cho DN không bị xấu thêm.
Theo một chuyên gia ở Cơ quan Thanh tra giám sát NH thuộc NHNN, thực ra, Luật Các TCTD, Thông tư 08 năm 2016 sửa đổi một số điểm trong Thông tư 36 đã tạo ra một khung pháp lý cho việc chuyển nợ thành vốn góp. Thế nhưng, chi tiết thực hiện chuyển nợ thành vốn góp khi DN vay vốn của NHTM không có khả năng thanh toán thì chưa có văn bản nào hướng dẫn cụ thể. Nên thời gian qua cả bên vay và cho vay đều lúng túng trước việc chuyển đổi nợ xấu thành vốn góp.
Vị chuyên gia này cũng cho rằng, một điểm đáng quan tâm trong dự thảo lấy ý kiến xây dựng quy định chuyển nợ thành vốn góp là chỉ áp dụng đối với nợ nhóm 5 (mất vốn) và tổng số vốn góp dưới hình thức không được quá 40% vốn điều lệ và quỹ dự trữ của NHTM.
Tổng giám đốc một NHTM tại TP.HCM cho rằng, nếu chỉ áp dụng những khung pháp lý hiện hành, bản thân mỗi TCTD khi thực hiện chuyển nợ thành vốn góp phải thuê một tổ chức thẩm định giá độc lập định giá lại giá trị DN có nợ xấu và số nợ tồn đọng chưa thể trả vốn vay cho NHTM, trong đó bao gồm cả tài sản thế chấp khoản vay.
Vốn là trụ cột quan trọng nhất của các TCTD trong quá trình tái cơ cấu. Nếu lấy nợ xấu nhóm 5 thực hiện chuyển nợ thành vốn góp thì cũng có nghĩa là TCTD đó sẽ đối mặt với việc lấy tiền đâu ra để trích lập đầy đủ cho những khoản nợ này. Sau đó mới tính đến việc thẩm định giá trị DN còn nợ bao nhiêu chuyển thành vốn góp vào DN. Qua trao đổi với các lãnh đạo NHTM, có thể nói trích lập dự phòng đầy đủ cho các khoản nợ xấu hiện nay là rào cản lớn nhất của họ khi thực hiện giao dịch chuyển nợ thành vốn góp. Đó là chưa kể các DN có sẵn sàng ngồi với một cổ đông từng chủ nợ của mình.
Những người thực hiện việc xử lý nợ xấu cho rằng, phải tạo ra một chính sách đủ mạnh mà hai bên chủ nợ và con nợ đều có thể chấp nhận được. Ví như NHTM tham gia cổ đông thì DN sẽ có cơ hội tiếp cận nhiều hơn các sản phẩm dịch vụ NH, tham gia tái cơ cấu DN. Nếu không DN có thể gặp những rủi ro như sụt giảm tài sản, hoạt động sản xuất kinh doanh khó khăn kéo dài, DN đối mặt với phá sản. Ngược lại nếu NHTM không chịu xử lý nợ xấu theo hình thức chuyển nợ thành vốn góp, nợ xấu trong NH còn đó và có thể NHTM sẽ phải đối mặt với nợ xấu nhiều năm không giải quyết được.